سالانه بسیاری از دانش آموزان در آزمون های آزمایشی شرکت می کنند و تقریبا هر دو یا سه هفته یکبار آزمون می دهند . اما این آزمون ها چه قدر به پیشرفت شما کمک می کند و در واقع چگونه میشود بهترین استفاده را از این آزمون ها برد؟
هدف اصلی از هر آزمونی ، شناخت توانایی ها و نقاط ضعف است. آزمون آزمایشی نیز از این قاعده مستثنی نیست. وقتی شما آزمون میدهید در ایستگاه اول هستید و در واقع در این مرحله انتظار پیشرفت نداشته باشید. ایستگاه دوم جایی است که شما با بررسی اجمالی نقاط ضعف و قوتتان را میشناسید. و اما ایستگاه آخر و مهمترین کاری که شما بعد از شرکت در آزمون باید انجام دهید، بررسی دقیق و تک به تک سوالاتی است که شما پاسخ نداده اید و یا اشتباه پاسخ داده اید و پس از آن تمرین کردن و رفع آنهاست.
بسیاری از داوطلبان فقط قسمت اول را انجام می دهند، یعنی فقط در آزمون شرکت می کنند. عده ای دیگر مرحله دوم را نیز انجام می دهند و فقط به شناسایی نقاط ضعف و قوت خود اکتفا می کنند و برای بررسی و رفع آنها تلاشی نمی کنند ، مانند شخصی که آزمایش پزشکی می دهد ولی به نتیجه ی آزمایش توجهی نمی کند. اما دانش آموز موفق، پس از شناخت نقاط ضعف و قوتش، به دقت آنها را بررسی می کند و این نقاط ضعف را برطرف و به نقاط قوت تبدیل می کند.
تحلیل آزمونچیست؟ تحلیل آزمون یعنی اینکه بعد از هر آزمون، زمانی حداقل به اندازه زمان آزمون روی پرسشها وقت بگذارید و تک تک آنها را بررسی کنید. دلایلی که باعث شده است تا نتوانید به بعضی از پرسش ها پاسخ دهید یا پاسخ غلط بدهید را یادداشت کنید و برای هر کدام یک راه حل صحیح انتخاب کنید. اگر شما آزمون های آزمایشی خود را به طور مداوم قبل از کنکور به درستی تحلیل کنید و برای ایرادات و نقاط ضعف خود تصمیمات درست بگیرید ،قطعا می توانید به درصد های بالا دست پیدا کنید.
مقاله های زیر را هم مطالعه کنید:
۱- به نمره ی ترازهر درس نگاه کنید. اگر حدود ۵۵۰۰ بود ، عملکرد شما به میانگین تمامی شرکت کنندگان نزدیک است . البته همیشه میانگین ، نمایشگر مطلوبی نیست. میانگین نمره ی تراز نفرات برتر آزمون می تواند معیار مناسب تری برای مقایسه باشد. میانگین نمره ی نفرات برتر را از نمره ی خودتان کم کنید و حاصل را بر ۳۵۰ تقسیم نمایید. عددی که به دست می آید تعداد پرسش هایی است که باید بیشتر از جواب های درست فعلی تان پاسخ دهید تا به حد دانش آموزان برتر برسید.
۲- به سراغ پرسش هایی بروید که پاسخ نداده اید و آن ها را دوباره حل کنید . اگر به جواب درست رسیدید ، یکی از دو حالت ذیل در مورد شما صدق می کند: یا در مدیریت آزمونضعف دارید و در زمان تعیین شده ی آزمون نتوانسته اید وقت کافی را برای پاسخگویی این پرسش بگذارید و یا به خاطر استرسیکه شما در جلسه آزمون داشته اید ، مانع از تمرکز حواس شما شده است و به همین دلیل نتوانسته اید به آن پرسش پاسخ دهید.
راه حل: اگر مشکلتان از نوع اول (مدیریت زمان) بود، باید تست های آموزشی زمانداررا بیشتر تمرین کنید، کاملا به زمان بی اهمیت نشوید و سعی کنید تا سریع تر به آنها پاسخ دهید. اما اگر مشکلتان از نوع دوم (استرس در آزمون) بود، باید راه های مقابله با آن و روش های ایجاد تمرکز را تمرین کنید .
۳- حالا نوبت پرسش هایی است که به آنها پاسخ اشتباهداده اید؛ اشتباه رایجی که اکثر داوطلبان در سوالات محاسباتی مرتکب می شوند این است که به محض رسیدن به جواب، اگر آن را درون گزینه ها دیدند، بدون درنگ آن را علامت می زنند . حتما باید توجه داشته باشید که در آزمون سراسری و حتی آزمون های آزمایشی ،گزینه های پرسش ها کاملا هوشمندانه طراحی شده اند . یعنی هر اشتباه محاسباتی که ممکن است انجام دهید و به تبع آن به پاسخی برسید، توسط طراح پیش بینی می شود . حتما برای شما پیش آمده است که هر جوابی که به دست می آورید ، در بین گزینه ها دیده می شود و علت آن همان است که در بالا اشاره شد.
راه حل: برای حل هر سوال ،نقاط حساس و کلیدی وجود دارد که در واقع مسیری که ما برای رسیدن به جواب طی می کنیم به آن ها بستگی دارد. قبل از این که شما پاسخ به دست آمده را در پاسخ نامه علامت بزنید، آن نقاط و مراحل کلیدی را سریعا کنترلکنید و پس از اینکه مطمئن شدید، گزینه را علامت بزنید.
شما باید یک دفتریداشته باشید تا هنگام حل مجدد پرسش هایی که پاسخ نادرست داده اید ، اشتباهی را که در حین آزمون مرتکب شده بودید ، به عنوان یک نکته و تجربه بنویسید. به این صورت که در ابتدای صفحه یادداشت کنید اشتباه متداول در درس…” و سپس اشتباهات و نکته های مربوط به هر درس را دقیقا یادداشت کنید برای اینکه دیگر آن اشتباه را تکرار نکنید، در صورت تکرار برای خود جریمه ای مانند پاسخ به ۳۰سوال از همان تیپ، در نظر بگیرید.
ابتدا باید گفت چرا از تراز استفاده میشود و اهیمت دارد.سوال اول اینجاست که برای اینکه افراد یک آزمون را رتبه بندیکنیم ,از چه راهی استفاده شود.
ممکن است بگویید می‌توانیم براساس نمره‌ی خامی(درصد یا نمره آزمون) که کسب نموده‌اند ,به ترتیب نمره رتبه‌بندی میکنیم. ولی بزارید مثالی برای شما بزنم.مثلاً شما نمره ۱۸می‌گیرید و در جایگاه اول قرار می‌گیرید اما فردای همان روز یک آزمون دیگر گرفته میشود و شما در آن آزمون هم ۱۸می‌گیرید اما این بار در جایگاه آخر قرار می‌گیرید. چرا؟ چون دیروز سؤالات سخت بوده و امروز سؤالات آسان. متوجه می‌شوید مشکل چیست؟ نمره ۱۷شما یک بار ارزش بالاترین را داشت و یک بار ارزش پایین‌ترین!
پس نمی‌توان نمره‌ی خام را ملاک خوبی برای رتبه بندی درنظر گرفت.
در بحث تراز ما دنبال یکسان‌سازی ارزش نمره و نرمال‌سازی هستیم. یعنی ترازی که می‌گیرید همیشه ارزشش همان باشد و اینکه تراز کل نسبت به همه دروس سنجیده شوید. در ترازبندی کل، تک‌تک دروس مهم می‌شوند یعنی هر چه دیگران به آن درس، کمتر پاسخ صحیح دهند، ارزش آن درس بالاتر می‌رود و اینکه سطح بقیه افراد چطور باشد، روی تراز شما تراز معمولا عددیست بین ۰ تا ۱۰۰۰۰ و گاهی اوقات روی ۱۵۰۰۰ نیز تنظیم میکنند بستگی به تعداد شرکت کنندگان دارد.
درواقع تراز یک دید کلی از عملکرد داوطلب نسبت به بقیه داوطلبان به وی می‌دهد و با تحلیل تراز هر آزمون می‌تواند میزان پیشرفت خود را نسبت به دیگران ببیند و متناسب با آن به تغییر یا اصلاح برنامه مطالعاتی خود بپردازد.
تعریف کارنامه :
دانشآموز می‌تواند نتایج زحمات دو هفته‌ای خود را تحت عنوان کارنامه آزمون در بعد از ظهر همان روز دریافت کند که با تجزیه و تحلیل آن بهطور کامل با نقاط قوت و چالشی خود روبه‌رو شود و برای دو هفته‌ی بعد برنامه‌ای متناسب با آن در نظر بگیرد.
کارنامه شامل موارد زیر می‌باشد:
نمره‌ی خام ( درصد ) هر درس که از فرمول زیر محاسبه میشود:
True : تعداد پاسخ‌های صحیح
False : تعداد پاسخ‌های غلط
Total : تعداد کل سؤالات
تعداد کل سوالات
تعداد درست و غلط و نزده در هر درس
نمره تراز هر درس
رتبه در هر درس
میانگین نمره خام داوطلبین و نفرات برتر
نمره تراز و رتبه در دروس عمومی و اختصاصی
نمره تراز و رتبه کل
نکته جالب محاسبه رتبه داوطلب در کل کشور و تراز کل وی در صورت اجتناب از زدن گزینه‌های غلط هست که با تحلیل آن مطالب ارزشمندی قابل استخراج هست.
ضریب رشد که درصورت مثبت بودن به معنای پیشرفت و در صورت منفی بودن به معنای پسرفت هست.
نمودار پیشرفت که با مشخص کردن ترازهای اختصاصی و عمومی و تراز کل روی نمودار در هر آزمون میزان پیشرفت دانشآموز را مشخص میکند و با نمایش خطی ٬صعودی یا نزولی بودن روند پیشرفت را نشان می‌دهد.
تصویر پاسخبرگ داوطلب بهمراه مشخص بودن گزینه های درست و غلط و نزده.
و در نهایت تعداد کل شرکت کنندگان در کشور.
نکته قابل توجه نحوه‌ی استفاده از کارنامه جهت تحلیل می‌باشد. توصیه میشود که از روش کل به جز برای تحلیل استفاده شود به این صورت که ابتدا از جدول مربوط به ترازهای عمومی و اختصاصی و تراز کل استفاده شده و یک دیدی کلی به عملکرد دانشآموز پیدا شود و سپس با نگاه به نمرات خام هر درس و تراز آنها و تعداد غلط و نزده ها مشکلات مهارت آزمون و نحوه‌ی تست زنی و نقاط قوت و ضعف را دید و راه‌کارهایی کارشناسانه جهت رفع مشکلات مربوطه داد و با اصلاح روشهای مطالعه و تست زنی و برنامه‌ی مطالعاتی برای هفته‌های آتی به پیشرفت دست یافت. به عنوان مثال دانش آموزی که همه تستها را چه غلط و یا چه درست می‌زند ٬دانش‌آموزی استرسی است که استراتژی مناسب برای گذر از تستهای شک دار ندارد.
بعد از برگزاری هر آزمون دانش‌آموزان عزیز می‌توانند با مراجعه به مشاور خود به تحلیل کارنامه‌ی بپردازند. منظور از تحلیل ٬بررسی کارشناسانه‌ی کارنامه به صورت دقیق و ریز به ریز درصد و تراز هر درس و تراز کل می‌باشد که با توجه به این تحلیل کارشناسانه می‌توان نقاط قوت و ضعف دانشآموز در هر درس را پیدا کرد و برای آن راهکار مناسب ارائه داد تا با به کارگیری آن شاهد پیشرفت تراز دانش‌اموز در آزمون بعد باشیم.
شاید می‌توان گفت مهمترین کاری که هر دانشآموز بعد از شرکت در آزمون باید انجام دهد تحلیل آزمون است. به عبارتی دیگر آزمون بدون تحلیل مساوی انجام کاری کم اثر است. چرا که ما تقریبا ۲ هفته برای هر آزمون روی مسائل مختلف ( اعم از برنامه ریزی اجرای روشهای مختلف خواندن و تست زدن در دروس عمومی و اختصاصی و مسائل مرتبط دیگر ) وقت می‌گذاریم و باید به نحوی پی به نقاط قوت و ضعف و درست یا اشتباه بودن مسیری که در این ۲ هفته طی نموده‌ایم ببریم. انیجاست که تحلیل آزمون اهمیت ویژه‌ای پیدا میکند. در واقع تحلیل آزمون یک دید کلی نسبت به مسائل مختلف تحصیلی به ما می‌دهد تا بتوانیم هرچه بهتر و بهینه‌تر مسیر آینده‌ی تحصیلی خود را بسازیم و برای آزمون بعدی با یک برنامه اصلاح شده‌ی اثر بخشی خود را افزایش می‌دهیم. بنابراین هدف اصلی تحلیل آزمون اصلاح مسیر است که منجر به اصلاح و یا تغییر در موارد زیر است:
برنامه ریزی هفتگی
روش مطالعه
روش تست زنی
نقاط قوت و ضعف در دروس مختلف
نکته دیگری که در نتیجه‌ی این تحلیل ظاهر میشود بهبود نحوه‌ی حالت‌گیریه دانش‌آموزان نسبت به دروس مختلف است به این معنا که دانش‌اموزان بعضا نسبت به دروسی که کمی در آنها ضعیف هستند حالت منفی می‌گیرند و این حالت در کمیت و کیفیت میزان زمانی که برای درس مربوطه می‌گذاند تأثیر گذار است. که در واقع در فضای آزمون و تحلیل آن این حالت گیری بهبود پیدا میکند.
به چند دلیل خلاصه‌نویسی و یادداشت برداری به شدت توصیه میشود:
تنها ابزار مورد نیازتان علاوه بر ابزارهای رایج مطالعه ٬یک دفترچه یادداشت تمیز و مرتب می‌باشد. به هیچ عنوان در برگه‌های پراکنده خلاصه‌نویسی انجام ندهید یا حتما به صورت جداگانه هر دفترچه مخصوص یک درس باشد چرا که بعد از مدتی حجم مطالب خلاصه‌برداری شده زیاد شده و ترتیب آنها بهم می‌خورد و پیدا کردن و مرتب کردن آنها زمان و انرژی ارزشمندتان را به هدر می‌دهد و کاری خسته کننده است. می توانید علاوه بر سررسیدها و دفترچه‌ها از روشی ویژه استفاده کنید. کاغذA4را بردارید و آن را به ۴ قسمت مساوی تقسیم کنید(که همان اندازه A5است) سپس در هر قسمت خلاصه نکات مربوط به تنها یک فصل را بنویسید یا برای درسی مثل ادبیات آثار شاعران را در هر قسمت بنویسید و هر شب مرور کنید. (خیلی ساده بخواهیم بگوییم دقیقا همان کاری که برای تقلب نوشتن نیاز است باید اینجا در خلاصه نویسی صورت دهید.)
روشهای مختلف خلاصه‌نویسی شامل تکنیک‌های مختلف یادداشت برداری ٬حاشیه‌نویسی ٬خط‌کشی یا رنگی‌کردن با ماژیک٬دسته‌بندی و علامت‌گذاری می‌باشد. در واقع همه این تکنیکها برای پیاده‌سازی بهترین تکنیک مطالعه ,یعنی درگیرشدن با مطلب یا به اصطلاح مطالعه فعال می‌باشد.
علامت گذاری سریع‌ترین روش برای مطالعه فعال است و باعث مشخص شدن نکات مهم نیز میشود. اگر در هنگام مطالعه ,مطلب,پاراگراف یا جمله‌ای را متوجه نمی‌شوید کنار آن از علامت سوال(؟) استفاده کنید. اگر در جایی احساس نمودید که آن مطلب سوال‌خیز بوده و به نکته‌ی مهمی اشاره کرده است از علامت خطر (!) استفاده کنید و در جایی که به کلمه یا عبارت مهم و کلیدی برخوردید دور آن خط بکشید. پاراگرافها یا تصاویر مهم را با علامت ستاره (*) مشخص کنید. به طور کلی این روش به مطالعه دقیق و فعال کمک میکند. این کار را حتما با مداد انجام دهید چرا که ممکن است با جلو رفتن درس متوجه شوید علامت قبلی مناسب نبوده و نیاز به تغییر داشته باشد. از شلوغ کاری و زیاده‌روی در علامت‌گذاری بپرهیزید چرا که موجب سختی و بی‌حوصلگی در مطالعات آتی می‌گردد.
درحاشیه نویسی هدف اضافه نمودن یکسری توضیحات خلاصه در کنار مطلب مورد نظر به صورت حاشیه است. به عنوان مثال ساختار یک پاراگراف برای توضیح یک جمله کلیدی است که به طور معمول اولین یا آخرین جمله آن پاراگراف را تشکیل می‌دهد. دومین قدم در راه خلاصه‌نویسی این است که کلیدی‌ترین جمله هر پاراگراف را استخراج کرده و به زبان خودتان در حاشیه کتاب یا جزوه یادداشت کنید. در پایان پاراگراف از خودتان بپرسید این پاراگراف قصد داست چه مطلبی را به من بیاموزد و آن را در یک جمله و با زبان خودتان بیان کرده و یادداشت کنید. این کار را خیلی به صورت خلاصه انجام دهید. همچنین می‌توانید سوال یا هر مطلب دیگری را که درباره‌ی همان مطلب در جایی دیگر مطالعه کرده‌اید را حاشیه‌نویسی کنید. این کار به دقت ٬حافظه تمرکز و یادگیری بهتر کمک میکند.
در یادداشت برداری که اصلی‌ترین نوع خلاصه‌نویسی است از بردداشت کلیدی‌ترین مفاهیم هر مطلب و نوشتن آن در دفترچه‌ای جداگانه به شیوه‌ای خاص که در مرورهای آینده کارایی داشته باشد.
خلاصه نویسی باید در‌بردارنده‌ی دو ویژگی مهم باشد. اول اینکه باید خلاصه و کلیدی باشد. یعنی آنچه که یادداشت می‌کنید باید حجمی بسیاد کمتر از آنچه که در متن اصلی موجود است ٬داشته باشد. نباید هر خط متن را مهم تلقی کرد و یادداشت برداری انجام داد. این کار هیچ خاصیتی ندارد. دوم اینکه یادداشت برداری باید تداعی گر باشد یعنی همه آنچه را که پاراگراف و متن قصد انتقال آن را داشت به شما انتقال داده و یاد‌اوری کد. در کل یادداشتها باید مفید و مختصر باشند.
خب قبل از یادداشت برداری بهتر است با دو تکنیک علامت‌گذاری و حاشیه‌نویسی مطلب مهم را مشخص نمایید . سپس مطالب مشخص شده را با یکبار مرور مجدد و یادگیری دوباره خلاصه برداری کنید که در این امر باید مفید و مختصر بودن رعایت گردد.
یکی از روشهای بسیار عالی در یادداشت برداری به نام درخت حافظه است که با نامهای دیگری مثل شبکه مغزی ٬طرح سازمانی و نقشه ذهنی نیز شناخته شده است که اولین بار توسط تونی بوزان معرفی گردید و ساختاری شبیه شبکه‌های مغزی دارد که در به خاطر سپاری مطالب کمک فراوانی میکند. این روش بیشتر برای مطالبی که قابل سازمان دهی می‌باشند کاربرد بسیار بالایی داردمانند آرایه‌های ادبی ٬صیغه‌های فعل ٬تاریخ ادبیات و غیره .
روش کار نیز به این شکل است که تز اصلی» یعنی همان مهمترین و کلیدی ترین نکته کل متن را به شکل افقی در وسط کاغذ نوشته و با شاخه های مختلف نکات اصلی» را به آن متصل می کنیم و هر نکته اصلی می تواند خود به چندین نکته فرعی و جزیی متصل گردد.استفاده از نقشه ذهنیبرای همه درس ها امکان پذیر نیست این به عهده شماست که با رعایت اصول آموزش داده شده و با بهره‌گیری از خلاقیت خودتان از فنون مختلف یادداشت برداری استفاده نمائید.
دسته بندی یکی دیگر روش های مهم خلاصه نویسی دسته‌بندی» است. این روش برای مباحثی که شامل دسته ها و طبقه بندی های مختلف می باشند بسیار مفید است مانند تاریخ ادبیات و یا احادیث درس دین و زندگی. روش کار نیز به این صورت است که مطالب مختلفی که بتوان در یک دسته قرار داد را یک جا نوشته و دسته بندی می شوند. به عنوان مثال میشود شاعران را بر حسب قرن و یا احادیث را بر اساس اشخاص دسته بندی نمود.
· چرا باید تحلیل آزمون‌های با تراز بد و تراز خوب را انجام داد؟
· من از برنامه عقب هستم. چرا باید وقتم را برای آزمونی که گذشته است بگذارم؟
· آیا واقعاً با تحلیل آزمون می‌توان به کسب نتیجه‌ی خوب در کنکور امیدوار بود؟
· آیا نفرات برتر و قبولی‌‌های رشته‌های با سطح بالا، تحلیل آزمون را انجام می‌دادند؟ سبک تحلیل این نفرات چگونه بوده است؟
مهمترین نکته‌ای که باید به ذهن بسپارید این است که تحلیل آزمون از خود آزمون مهم‌تر است.شما طبق بودجه‌بندی‌های آزمونی مشخص درس می‌خوانید و برنامه‌ریزی دارید. بعد از دو یا سه هفته مطالعه، طی 4 ساعت حدود 200 تا 300 تست می‌زنید. اگر تحلیل چنین آزمونی را انجام ندهید تمام تلاش شما تقریبا بیهوده خواهد بود. تحلیل آزمون حتی برای ترازهای پایین هم باید انجام شود؛ زیرا در هر صورت در طول مدت‌زمان قبل از آزمون، حتی با ساعات کم مطالعه درگیر مباحث این آزمون بوده‌اید و الان تحلیل آزمون برای شما مانند بقیه‌ی داوطلبان تراز متوسط رو به بالا و ترازهای خیلی خوب لازم و ضروری است. تحلیل آزمونی که شما در آن از خود و ترازتان راضی یا ناراضی بوده‌اید باعث میشود از اشتباهات آزمون، روشهای تست‌زنی، تکنیک‌های مطالعه‌ی هر درس، روشهای مرور و جمع‌بندی و. بیشتر آگاهی کسب کنید. ساعات تحلیل آزمون در ذهن شما تا آزمون بعدی و جبران ضعف‌ها حک میشود. اگر اشتباهات خود را در آزمونها به طور دقیق ندانید مطمئن باشید در آزمون‌های بعدی نیز نمی‌توانید آنها را رفع کنید و هم‌چنان به این اشتباهات ادامه میدهید. بدترین تکرار اشتباهات آزمونی، اشتباهات علمی است که باعث میشود یادگیری ناقص را یادگیری کامل بدانید و فکر کنید به تسلط در مباحث رسیدید.
یکی از مناسب‌ترین روشهای تحلیل کارنامه، شروع تحلیل از نقاط قوت است. حتی اگر مشاور بسیار در کارش جدی باشد می‌تواند هر آزمون با توجه به هدف‌گذاری در هر جمعه نقاط قوت دانشآموز را بررسی کند.
شناسایی نقاط قوت و درصدهای بالای دانشآموز می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت در درسهای ضعیفتر باشد.سعی کنید روشهای مطالعاتی مربوط به هر درس را که جزء نقاط قوت دانشآموز است از او بپرسید تا برای سایر درسها در صورت امکان به کار ببرد.دانشآموز باید دلیل و رمز موفقیت خود را کشف کرده و از این دلایل برای جبران ضعف‌ها و کم‌کاری‌هایش در درسهای سطح پایین‌تر استفاده کند.
در واقع یکی از مهمترین مسائلی که در مشاورهی کارنامه توسط مشاور در بعد از ظهر آزمون انجام میشود ایجاد انگیزه و حس مثبت و توانایی پیشرفت در دانش‌آموزان با توجه به میزان عملکرد و درصدهای‌شان در کارنامه است.در مشاورهی کارنامه با توجه به میزان تراز و درصد پاسخگویی دانش‌آموزان به درس‌های‌شان مشاور قادر به انجام مشاوره است که در ابتدا کار خود را با توجه کردن به نکات مثبت دانش‌آموزان آغاز میکند و در حین مشاوره با بررسی نقاط ضعف و درصدهای پایین دانشآموز با توجه به روشهای مربوط به نقاط مثبت دانشآموز سعی در ایجاد راهکار برای بهتر شدن این نقاط خواهد کرد.دانش‌آموزان با تحلیل و مشاورهی مناسب از سوی مشاور به چند عامل مثبت در کارنامه دست پیدا میکنند که از طریق آنها می‌توانند برای بهتر کردن وضعیت عملکرد درسی‌شان استفاده کنند.
· با بررسی دقیق درصدها و تراز مربوط به هر درس متوجه نقاط مثبت هر درس به صورت جداگانه خواهد شد
· .با بررسی نقاط ضعف خود در هر درس می‌تواند برای بهتر شدن عملکرد آن درس هدف‌گذاری کند
· .با کشف روشهای مناسب از نقاط مثبت خود می‌تواند برای بهتر شدن سایر درس‌هایش از آنها استفاده کند. (تعمیم روش‌ها با یکدیگر)
هر دانشآموز با استفاده از این سه عامل مثبت در بررسی کارنامه‌ی خود به مرور زمان با استفاده از این راهکارها می‌تواند به موفقیت‌های بهتری در نتیجه‌ی کارنامه‌اش دست پیدا کند.
روشی را برای دانش‌آموزان خواهیم گفت که بسیار مفید است:
برای هر درس باید تحلیل جداگانه داشته باشید و مراحل زیر را طی کنید.
گام اول: درصدهایی را که برای هر درس در خانه می‌زنید یادداشت کنید؛ مثلاً در درس ریاضی اگر در منزل ۳۰درصد می‌زنید آن را یادداشت کنید.
گام دوم: نوع غلط‌های خود در منزل را مشخص کنید.
گام سوم: درصدهای آزمون را برای هر درس در کنار درصدهای منزل برای آن درس بنویسید و با درصدهای منزل و آزمون‌های قبل مقایسه کنید. در این مرحله به این سؤالات پاسخ دهید:
· در منزل بهتر تست می‌زنید یا در کنکورهای آزمایشی؟ علت چیست؟ حتماً علت‌ها را بیابید.
· آیا غلط‌هایی را که در خانه می‌زدید در کنکور آزمایشی تکرار کرده‌اید؟
· آیا سؤالاتی را که در خانه درست حل می‌کردید در کنکور آزمایشی نیز درست پاسخ گفته‌اید؟
گام چهارم: درصدهای خود را بدون در نظر گرفتن تستهای غلط حساب کنید تا متوجه تأثیر تستهای غلط در پایین آمدن درصدهای‌تان شوید.
گام پنجم: روی نقاط قوت خود کار کنید و آن را بهبود بخشید.
گام ششم: نقاط ضعف شما دو حالت دارند:
· قابل رفع شدن هستند
· ریشه‌ایی هستند و باید برایشان برنامه‌ریزی بلند مدت داشت
برای حالت اول حتما از مشاورتان کمک بگیرید تا روشهای مختلف تست زنی و مطالعه را با شما کار کند یا کتبی که در این زمینه می‌تواند به شما کمک کند را معرفی کند.
در دحالت دوم نیز باید مشاورتان برنامه‌آی بلندمدت برای پیدا کردن علت ریشه‌ای مسئله و دادن راه کار برای آن
٬کمکتان کند.
کارنامه دقیق ترین ابزار کنترل کیفیت مطالعهدانش آموزان برای بدست آوردن موفقیت تحصیلی٬ از ابزارهای بسیار مهمی جهت کمک به خودآگاهی بهره می برند.مهمترین ابزار آگاهی و کنترل کمیتمطالعه گزارش روزانه ساعات مطالعه در دفتر برنامه‌ریزیو مهمترین ابزارآگاهی وکنترل کیفیتمطالعه کارنامهاست . البته بخش مهمی از فرایند یادگیری آگاهی از مشکلات موجود و بخش مهم تر مدیریت در ترمیم و رفع این مشکلات است .در این راستا کارنامه بخوبی ارزیابی کیفی روشنی از تک تک درس ها و مباحث مطرح شده در آزمون را به دانش آموز ارائه می دهد و چون در کنار درصد، نمره تراز هم مشخص شده جایگاه واقعی دانش آموزان با توجه به سطح دشواری سوالات مشخص می گردد.اما از کارنامه می توان استفاده های بسیاری برد.شاید یکی از اولین و موثرترین استفاده ها از کارنامه ،تشخیص تعادل یا عدم تعادل هاست که هم به طور کلی در دروس عمومی و اختصاصی خودرا نشان می دهد و هم در هربخش در تک تک درس ها قابل تشخیص است واگر دانش آموزان آن را با ساعات مطالعات کل هفته در هر درس در دفتربرنامه ریزی مقایسه کنند ممکن است دستاوردهای بسیار ارزشمندی را بیابند. و بتواند مثلا با ایجاد تعادل در ساعات مطالعه درس ها نتیجه را در آزمون ها متعادل تر کند.موضوع مهم دیگرتشخیص بهترین درس‌هاست خصوصا اگر این درسها در تمام آزمونها خوب باشند(نقاط قوت پایدار)که دانش آموزان می توانند با رصد کردن نحوه مطالعه این درسها، دستاوردهای بسیار جالبی را پیداکنند وچه بسا بتوانند این دستاورد ها را برای سایر درس ها نیز به کارببرند و شاید آن درسها نیز با این روش ها ارتقاء پیدا کنند.همین طور با کمک کارنامه می توان درس هایی نیازمند توجه (درس هایی که همیشه ضعیف هستند) را پیدا کرد و مثلا با مطالعه بیشتریا حل تمرینات بیشتر یا تغییر منبع مطالعه٬ وضعیت این درس ها رو بهبود بخشید. کشف تعداد غلط ها ،سوالات دام دار، درس های نوسانی، ضریب رشد و چندین نکته مهم دیگر همه از جمله اطلاعاتی است که ازطریق کارنامه در اختیار دانش آموز قرار می گیرد و اگر دانش آموز و اولیاء ایشان افراد تحلیل‌گری باشند می توانند بخوبی از این ابزار ارزشمند استفاده کنند. نکته مهم دیگر زمان استفاده از کارنامه است که توصیه می شود دانش آموزان بلافاصله بعداز آزمون و همزمان با صدور کارنامه از آن استفاده کنند تا قبل از آن که نکات خوانده شده و همچنین چالش هایی که در جلسه آزمون با آن ها روبرو شده اند فراموش شود با بررسی کارنامه و تحلیل به موقع آن یادگیری ناقص خود را تکمیل نمایند.
برای تحلیل سوالات درست ٬ غلط و نزده از روش زیر استفاده میکنیم:
· سؤال‌هایی را که به آنها پاسخ نداده‌ایم بررسی کرده و نکات جدیدی که در سؤال‌ها وجود داشته یادداشت کنیم و سؤال‌ها را به همراه پاسخ کامل و نکات مهم آن در دفتر تحلیل آزمون بنویسیم
· .سؤال‌هایی که به آنها پاسخ صحیح نداده‌ایم از روی دفترچه‌ی پاسخ مطالعه کنیم تا به علت اشتباه خود پی ببریم. البته بهتر است پیش از بررسی پاسخ صحیح، یک بار دیگر خودمان در منزل سعی کنیم سؤال را به پاسخ درست برسانیم. درنهایت چنان‌چه پاسخ نادرست ما ناشی از بی‌دقتی نبود و نکته‌ی خاصی داشت، آن را نیز در دفتر تحلیل آزمون، یادداشت کنیم
· . سؤال‌هایی را که پاسخ صحیح به آنها داده بودیم از روی پاسخ‌نامه مطالعه کنیم تا اگر راه‌حل مناسب‌تری برای آنها ارائه شده بود، آن را نیز یاد بگیریم.
دفتر تحلیل آزمون پس از هر آزمون، یک دستاورد بزرگ و مهم محسوب میشود. درواقع کتابی است که مخصوص خودمان است و با دست خودمان نوشته میشود تا از آموزه‌های آن برای رسیدن به موفقیت در آزمون‌های بعدی، امتحانات مدرسه و درنهایت کنکور، استفاده کنیم.
درواقع هر چه فاصله‌ی بین شرکت در آزمون و تحلیل آن کمتر باشد، بازده و اثرگذاری آن بهتر خواهد بود. جمعه عصرها بهترین زمان است که پس از دریافت کارنامه، تحلیل آزمون و نیز برنامه‌ریزی برای آزمون بعدی را انجام دهید. کم کردن فاصله‌ی بین آزمون با تحلیل آن موجب میشود تا یادگیری بهتری داشته باشید و نکات و درسهای جدیدی که از هر آزمون استخراج می‌کنید، در ذهن شما ثبت شود. ضمن اینکه تحلیل در زمان مناسب، فرصت کافی برای یادگیری نکات و رسیدن به مرحله‌ی تسلط را برای آزمون‌های بعدی به شما می‌دهد.
با تحلیل به‌موقع و دقیق در هر آزمون، فرایند یادگیری خود را تکمیل کنید.
دانش‌آموزان روش های مختلفی برای تحلیل آزمون دارند اما آنچه بین اکثر دانش‌آموزان جدی مشترک است این است که در اولین فرصت کارنامه‌شان را دریافت میکنند و برای تحلیل کارنامه وقت می‌گذارند. ما آزمون ها را به قصد یادگیری و پیشرفت درسی تولید میکنیم و این یادگیری خیلی مهم است.
در مصاحبه با والدین یکی از رتبه‌های تک‌رقمی وقتی نتیجه فرزندشان مطلوب نمی‌شد ناراحت می‌شدند ولی بروز نمی‌دادند ولی فرزندشان به حدی که از سوالاتی که اشتباه جواب داده بود شاد می‌شد از سوال‌های درست خوشحال نمی‌شد زیرا متوجه می‌شد که یاگیری ناقص او در کجا اتفاق افتاده است و اساسا آزمون برای یادگیری است. و ما از موفقیت‌هایمان می‌توانیم بهتر یاد بگیریم و از یادگیری ناقص‌هایمان می‌توانیم بفهمیم چه اشتباهی داشته‌ایم.
در آزمون دادن نمره و تراز خیلی ملاک نیست ولی این مهم است که گاهی در زمان آزمون متوجه می‌شوید که دچار "توهم یادگیری"شده‌اید و فکر می‌کنید که مبحثی را بلد هستید در حالی‌که این طور نیست.
در حین آزمون شما به مواردی از جمله اینکه آیا استراتژی شما در مطالعه یک درس یا یک مبحث درست بوده است تفکر می‌کنید و غالبا به نتایج درستی می‌رسید در مصاحبه با نفرات برتر آزمونها وقتی صحبت شد فهمیدیم که در جلسه آزمون در برخی از دروس به دلیل این که نتوانستند سوالات را خوب پاسخ دهند متوجه شدند که استراتژی مطالعه آنها در آن دروس درست نبوده است و توهم یادگیری داشته‌اند. دو نفر اول کاملا برعکس هم رفتار کرده بودند یکی بیشتر درس خوانده بود و کمتر تمرین کرده بود و در جلسه آزمون متوجه شده بود اگر تست بیشتری می‌زد بهتر بود و دیگری بیشتر تست زده بود و به کتاب درسی تسلط پیدا نکرده بود و در آزمون متوجه شده بود که تسلط کافی روی کتاب درسی نداشته است.
دقت کنید تعادل‌های هر شخصی هم مختص خود اوست و آزمون به شما کمک میکند که دچار توهم یادگیری نشوید و اگر در مبحثی این اتفاق افتاد سریع روند خودتان را متعادل کنید و از افراط و تفریط پرهیز کنید.
باز تاکید میکنیم آزمون‌های برنامه‌ای را از جنبه تراز و فقط به دید یک آزمون نگاه نکنید بلکه باید از آزمون یاد بگیرید و هدف از آزمون یادگیری است و از نقاط قوت خودتان یاد بگیرید و روشهای آنها را به دیگر موارد تعمیم بدهید.